مترجم: مریم رضایی
منبع: HBR
اگر از مدیران عامل بپرسید چرا شرکتهایشان عملکرد خوبی دارند، عمدتا از یک استراتژی درخشان به همراه اجرای سرسختانه و سخت کوشانه آن سخن میگویند. اما وقتی از لارس سورنسن (Lars Sorensen)، مدیرعامل شرکت داروسازی نوو نوردیسک (Novo Nordisk) بپرسید چه نیروهایی او را به صدر رتبهبندی برترین مدیران دنیا در سال 2015 کشاند، او به نکته کاملا متفاوتی اشاره میکند: شانس. نوو نوردیسک واقع در کپنهاگ در دهه 1920 تاسیس شد تا انسولین را که در آن زمان تازه کشف شده بود تولید کند. از آن زمان، تقاضا برای درمان دیابت به شدت افزایش یافته و امروز نزدیک به 400 میلیون نفر از این بیماری رنج میبرند. شرکت نوو اکنون نصف بازار مربوط به محصولات انسولین را در اختیار دارد. همچنین این شرکت شاخههایی برای تولید داروهای هورمون رشد و درمان هموفیلی ایجاد کرده است.
سورنسن در گفتوگویی همهجانبه با سردبیر و دبیر تحریریه نشریه HBR رویکرد متعادلی را که نسبت به رهبری دارد، توصیف کرده است؛ رویکردی که ممکن است در آمریکا نابهنجار و غیرمعمول به نظر برسد، اما لزوما در منطقه اسکاندیناوی اینگونه نیست. متن مصاحبه را در زیر میخوانید.
آیا شرکت شما تنها بر درمان یک نوع بیماری متمرکز است؟
کارشناسان خارج از شرکت گاهی در اظهار نظرهای خود میگویند «80 درصد درآمد شرکت شما به دیابت وابسته است؛ باید در کارتان تنوعسازی کنید.» اما من همواره اعتقاد داشتهام باید کارهایی را انجام دهید که در مورد آنها اطلاعات دارید و خوب عمل میکنید. ما در گذشته استراتژیهای تنوعسازی متعددی را امتحان کردهایم، اما به دلیل وجود ابهامات علمی و تجاری و نیز خامدستی خودمان در آنها شکست خوردیم. بنابراین توسعه کاری ما کاملا سازمانی بوده است.
تنوعسازی در حوزههای نزدیک به کارتان چطور؟
از 33 سال پیش که به شرکت نوو نوردیسک پیوستم، در تعدادی اشتباه احمقانه دست داشتم. یکی از بدترین این اشتباهات تلاش برای ورود به حوزه تست قند خون بود. همه میگفتند «این کار منطقی است. شما شرکت حوزه دیابت هستید و برای اینکه محصولات بیشتری به مشتری خود ارائه دهید، باید وارد عرصه تست قند خون هم بشوید.» اما تکنولوژی تست قند خون کاملا متفاوت است؛ چارچوب قانونی، فروش و توزیع دستگاههای تست قند خون هم کاملا متفاوت هستند. ما نمیتوانستیم در این زمینه به موفقیت برسیم. نمونههای اینچنینی زیاد بوده است، بنابراین در 20 سال گذشته بهطور خاص بر مسائلی که عملکرد خوبی در آن داشتهایم متمرکز شدیم.
اگر دیابت در نهایت بهطور کامل درمان شود، چه اتفاقی برای کسبوکار شما رخ میدهد؟
بعد از اینکه در سال 2000 مدیرعامل شدم، پیشبینی کرده بودم که ما دیابت را ظرف 15 سال درمان میکنیم. اما الان 15 سال دیگر با این موضوع فاصله داریم. اما این هدف بزرگی است. من به کارمندانم میگویم، اگر در نهایت به این هدف برسیم و دیابت را درمان کنیم و این موضوع بخش بزرگی از کسبوکارمان را تخریب کند، میتوانیم به آن افتخار کنیم و شما میتوانید هر جای دیگری شغلی پیدا کنید. ما روی بزرگترین خدمات اجتماعی شرکتهای داروسازی کار کردهایم و این پدیده بزرگی است.
شما یک داروی حیاتی را به قیمتهای مختلف در سراسر دنیا میفروشید. چگونه این موضوع را مدیریت میکنید؟
وقتی مسوولیت این شرکت را بر عهده گرفتم، صنعت داروسازی در حال عبور از یک فاجعه بزرگ روابط عمومی در آفریقای جنوبی بر سر قیمتگذاری برای داروهای HIV بود. ما داروی HIV نمیفروختیم، اما این مشکل مرا به فکر انداخت: اگر این مشکل در مورد داروهای دیابت پیش میآمد چه میشد؟ چگونه باید به آن واکنش نشان میدادیم؟ یکی از راهکارهایی که داشتیم ایجاد یک سازمان غیرانتفاعی مستقل به نام «بنیاد جهانی دیابت» بود. هدف این سازمان ظرفیتسازی در کشورهایی است که دیابت در آنها به خوبی درمان نمیشود. ما بخش اندکی ازدرآمد هر آمپول انسولین را به این بنیاد اختصاص میدهیم. بنیاد در نقاطی مثل کشورهای فقیر شرق آسیا و برخی کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا فعالیتهای خیرخواهانهای انجام میدهد. استراتژی شما برای فروش همزمان محصولات عام و محصولات کاملا متمایز شرکتتان کمی غیرمتداول است. مشاوران میگویند شرکتها نباید چنین کاری انجام دهند و این کار نتیجه نمیدهد. اما این استراتژی اعتبار ما را تضمین میکند. این به نفع ما است که محصولات عام باکیفیت (محصولاتی بدون نام برند خاص که از قوانین حق ثبت اختراع خارج شدهاند) داشته باشیم؛ انسولین انسانی برای کشورها و جوامعی که پول کافی برای محصولات پیشرفته و خاص را ندارند.
چرا نتایج کارتان را با استفاده از یک سود سهگانه میسنجید؟
فلسفه ما این است که مسوولیت اجتماعی شرکت چیزی نیست جز به حداکثر رساندن ارزش شرکت شما در طول یک دوره طولانی، چون در بلندمدت، مسائل اجتماعی و زیست محیطی به مسائل مالی تبدیل میشوند. واقعا هیچ نوع تردستی در این موضوع وجود ندارد و بخشی از مالکیت نوو نوردیسک مربوط به بنیادی دانمارکی است که ما را مجبور میکند ارزش شرکت را در بلندمدت به حداکثر برسانیم.